Μεγαλοπρεπείς προορισμοί στο οδοιπορικό μας τα ορεινά συμπλέγματα του Νομού Καστοριάς, Γράμμος Βίτσι και Βόιο, σας περιμένουν να τα ανακαλύψετε για να σας αποκαλύψουν τα μυστικά τους. Μοναδικής ομορφιάς δάση και γραφικοί οικισμοί σας συντροφεύουν στο ταξίδι. Φαράγγια, ποτάμια και λίμνες που αποτελούν σπάνιους υδροβιότοπους παραμένουν σε αυτό το μέρος της Ελλάδας φιλόξενο σπίτι για πολλά υπό εξαφάνιση είδη ζώων και πτηνών. Εκτός από τις φυσικές ομορφιές των ορεινών αυτών όγκων και τις αθλητικές δραστηριότητες που προσφέρουν στον επισκέπτη, στις διαδρομές που σας προτείνουμε θα έχετε την ευκαιρία να έρθετε σε επαφή με την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής, επισκεπτόμενοι τα παραδοσιακά χωριά με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική.
ΣΤΟ ΒΙΤΣΙ
Στο ορεινό σύμπλεγμα του Βιτσίου, τα πανέμορφα δάση οξιάς, σπάνιας χλωρίδας και πανίδας, αποτελούν ιδανικούς βιότοπους για πολλά είδη ζώων και φυτών, μερικά εκ των οποίων απειλούνται με εξαφάνιση. Το άγριο φυσικό τοπίο και οι γραφικοί παραδοσιακοί οικισμοί που υπάρχουν σπαρμένοι στις πλαγιές του, σας προσκαλούν σε ένα ταξίδι απολαυστικής εξερεύνησης. Παράλληλα, για τους λάτρεις του σκι, στο βουνό βρίσκονται και οι εγκαταστάσεις του οργανωμένοι χιονοδρομικού κέντρου που λειτουργεί σε υψόμετρο 1800μ.
ΣΤΟ ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
Σε απόσταση είκοσι χιλιομέτρων από την Καστοριά, παίρνοντας τον παλιό δρόμο για Φλώρινα, βρισκόμαστε στους πρόποδες του Βέρνου και στο χωριό Βυσσινιά. Λίγο μετά τη Βυσσινιά, συναντάμε τα ξωκλήσια του Αγίου Αθανασίου(χτισμένο το 1886) και της Αγίας Κυριακής (χτισμένο το 1884). Έξω από το χωριό υπάρχουν δύο νερόμυλοι του 1910, στη συνέχεια βρισκόμαστε στην Οξιά, χωριουδάκι με μεγάλη ποικιλία μανιταριών που αφθονούν στην περιοχή. Μάλιστα, στα τέλη Ιουλίου, πραγματοποιείται εκεί μία από τις λεγόμενες «Γιορτές Γης», η «Γιορτή Μανιταριού», όπου έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε διάφορα εδέσματα από μανιτάρια, να χορέψετε και να διασκεδάσετε μαζί με τους φιλόξενους κατοίκους. Η Οξιά αποτελεί το σημείο αφετηρίας των δασών οξιάς του βουνού, καταφύγιο πολλών ζώων όπως η απειλούμενη με εξαφάνιση καφέ αρκούδα.
Λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω, συναντούμε των παραδοσιακό οικισμό Πολυκέρασος και το χιονοδρομικό κέντρο Βιτσίου που λειτουργεί από το Δεκέμβριο μέχρι και το Μάρτιο. Διαθέτει τρεις πίστες, με κοινή αφετηρία. Η κεντρική έχει μήκος 1000μ., η πλευρική στα βορειοανατολικά 2500μ. και η πλευρική στα βορειοδυτικά 1300μ. στα δυόμισι χιλιόμετρα από το χιονοδρομικό κέντρο, σας περιμένει μαγευτική θέα σε υψόμετρο 2126μ. ακριβώς κάτω από την ψηλότερη κορφή του Βέρνου, όπου βρίσκεται και το μνημείο των πεσόντων του εμφυλίου.
ΑΠΟ ΒΥΣΣΙΝΙΑ ΠΡΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑ
Από χωριό Βυσσινιά ακολουθούμε τη διαδρομή προς το Σιδηροχώρι. Στον οικισμό αυτό, στην περιοχή Καζάνια, γυρίστηκε η ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Ψυχή Βαθιά» με θέμα τον Εμφύλιο Πόλεμο. Κατεβαίνοντας προς την πόλη της Καστοριάς, συναντούμε δύο οικισμούς, το Κεφαλάρι και τον Απόσκεπο, με πανέμορφη θέα στην πόλη και τη λίμνη της Καστοριάς. Στην πλατεία του Απόσκεπου μπορεί να πιει κανείς παγωμένο νερό από τις πέτρινες βρύσες.
ΓΙΑ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ
Από τις περιοχές στο Βίτσι που δεν θα παραλείψετε ασφαλώς να επισκεφθείτε είναι αυτή της Κλεισούρας, με το ομώνυμο θρυλικό βλαχοχώρι και τη λαμπρή ιστορία. Μπορείτε να ξεκινήσετε από το παραλίμνιο χωριό Μαυροχώρι, παίρνοντας το δρόμο που οδηγεί στην Έδεσσα και τη Θεσσαλονίκη. Πριν φτάσετε στην Κλεισούρα, θα συναντήσετε δύο οικισμούς, το Σταυροπόταμο και το Μελισσότοπο όπου βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα μοναστήρια της Καστοριάς, η μονή των Αγίων Αναργύρων. Εδώ λειτουργεί, επίσης, και ο γυναικείος συνεταιρισμός με παραδοσιακά προϊόντα. Εάν βρεθείτε Σεπτέμβριο στο Μελισσότοπο, έχετε την ευκαιρία να παραβρεθείτε στη «Γιορτή Φασολιού», στο πλαίσιο των «Γιορτών Γης», όπου προσφέρονται φασολάδα και κρασί. Λίγο πριν την Κλεισούρα βρίσκεται το χωριό Βασιλειάδα, όπου μπορείτε να επισκεφθείτε τη μονή της Αγίας Παρασκευής, παλαιό μετόχη της μονής των Αγίων Αναργύρων Μελισσότοπου. Σύμφωνα με επιγραφή που βρέθηκε στο μοναστήρι, οι αγιογραφίες του δημιουργήθηκαν το 1852.
Στα ανατολικά του χωριού Κλεισούρα, μέσα στο πράσινο, θα αντικρίσετε την επιβλητική μονή της Παναγίας της Κλεισούρας, κτισμένη γύρω στο 1600. το καθολικό είναι βυζαντινού ρυθμού με φωτεινό τρούλο στη μέση.
ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΟΡΕΣΤΕΙΑ
Ξεκινώντας από τη πόλη της Καστοριάς, συναντούμε το χωριό Κορομηλιά με το παλιό τοξωτό γεφύρι και το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου. Λίγα χιλιόμετρα μετά βρισκόμαστε στο Νέο Οικισμό Κορεστείων. Εδώ μπορείτε να πάρετε μια γεύση από την αρχιτεκτονική των σπιτιών των περισσότερων οικισμών στην περιοχή, γνωστή με το όνομα Κορέστεια. Τα σπίτια είναι κατασκευασμένα από κόκκινο πηλό, ψημένο στον ήλιο, με στέγες από καλάμια, ξύλα και κεραμίδια.
Αν θέλετε να δείτε από κοντά το σπίτι που έζησε τις τελευταίες μέρες της ζωής του ο Παύλος Μελάς, ακολουθείστε το δρόμο από το νέο οικισμό, τον Κρανιώνα, το Μαυρόκαμπο, τον Άγιο Αντώνιο, το χωριό Χαλάρα και το Μκροχώρι, για να βρεθείτε στη παλαιά Σιάτιστα, το σημερινό Μελά. Μέσα στο χωριό, αναζητήστε το σπίτι στην αυλή του οποίου οι Βούλγαροι σκότωσαν αυτόν τον σπουδαίο αγωνιστή, που αγάπησε με πάθος τη Μακεδονία.
ΣΤΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΡΑΜΜΟ
Στα δυτικά του νομού, εκτείνεται το επιβλητικό σύμπλεγμα του Γράμμου που συνυπάρχει αρμονικά με τις πηγές του μεγαλύτερου σε μήκος ποταμού στην Ελλάδα, του Αλιάκμονα. Κατά μήκος του ποταμού σχηματίζονται υδροβιότοποι οι οποίοι φιλοξενούν πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας που διαφοροποιούνται ανάλογα με το υψόμετρο.
ΣΤΗΝ ΤΣΟΥΚΑ
Ξεκινώντας από την Καστοριά, πριν φτάσουμε στο Νεστόριο – την «πύλη του Γράμμου» όπως ονομάζεται – συναντάμε τον οικισμό της Αγίας Άννας. Η περιοχή φημίζεται για έναν ανεκτίμητο θρησκευτικό θησαυρό, το ιστορικό μοναστηριακό συγκρότημα της Τσούκας, αφιερωμένο στους Ταξιάρχες. Τρεις ναοί του 1200 μ.Χ. προσομοιάζουν με αυτούς των Μετεώρων, καθώς «κρέμονται» σε ύψος 150 μέτρων πάνω από παραπόταμο του Αλιάκμονα. Από το 1961 η μονή έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο.
ΣΤΟ ΝΕΣΤΟΡΙΟ
Ακολουθεί το Νεστόριο, ένας από τους παλαιοτέρους οικισμούς της Καστοριάς.
Από τη φυσική του ακρόπολη, το κάστρο, ξεδιπλώνεται εντυπωσιακή η εικόνα του Γράμμου και του Αλιάκμονα. Ο λόφος του κάστρου αποτελεί χώρο εκδηλώσεων για καλοκαιρινές διοργανώσεις του δήμου. Τις εντυπώσεις μέσα στο Νεστόριο τις <<κλέβουν>> δυο ναοί. Ο πρώτος είναι των παμμεγίστων ταξιαρχών, του οποίου το ξύλινο τε3μπλο έχει χαρακτηριστεί αριστούργημα της εκκλησιαστικής τέχνης. Ο δεύτερος είναι ο ναός της κοιμήσεως της Θεοτόκου, τρίκλιτη Βασιλική, χτισμένη το 1816, που κοσμεί και την κεντρική πλατεία του οικισμού.
ΤΟ RIVER PARTY ΚΑΙ ΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ Ε6
Το Νεστόριο είναι μια από τις πλέον γνωστές περιοχές της Ελλάδας, λόγω της διοργάνωσης ενός από τα μεγαλύτερα river party της Ελλάδας. Κάθε χρόνο, τις πρώτες μέρες του Αυγούστου χιλιάδες κατασκηνωτές –συχνά ξεπερνούν και τις πενήντα χιλιάδες- κατακλύζουν το χώρο που διοργανώνεται το πάρτι, λίγο έξω από τον οικισμό, δίπλα στα νερά του Αλιάκμονα. Επιπλέον, από την περιοχή του Νεστορίου περνά παρακλάδι του διεθνούς ορειβατικού μονοπατιού Ε6.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΕΥΚΟ ΣΤΟ ΛΙΝΟΤΟΠΙ
Περνώντας από το γεφύρι του Γλυκονεριου, μετά το Νεστόριο, βρίσκεται το χωριό πεύκος, ένας όμορφος οικισμός, δημιούργημα Ηπειρωτών χτιστών, που εκδιώχτηκαν από τον Αλι-Πασά. εδώ ξεκινούν τα άγριας φυσικής ομορφιάς τοπία του Γράμμου. Οι οξιές δίνουν τη θέση τους σε μαυρόπευκα, ενώ φαράγγια, χείμαρροι και ρυάκια ενώνονται με τον Αλιάκμονα. Ανάμεσα στην πέτρα, το φλαμούρι και τα εικονοστάσια για τις χαμένες ψυχές του εμφυλίου, ορθώνεται στην καρδιά του Γράμμου το μοναστήρι του αγίου Ζαχαρία, αγιογραφημένο από τους ξακουστούς ζωγράφους του γειτονικού χωριού, του Λινοτοπίου. Ακολουθεί η μαγεία του δάσους της Μπαρούγκας με δέντρα μαύρης Πεύκης. Το 1985 ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο της φύσης.
Μεγαλοπρεπείς προορισμοί στο οδοιπορικό μας τα ορεινά συμπλέγματα του Νομού Καστοριάς, Γράμμος Βίτσι και Βόιο, σας περιμένουν να τα ανακαλύψετε για να σας αποκαλύψουν τα μυστικά τους. Μοναδικής ομορφιάς δάση και γραφικοί οικισμοί σας συντροφεύουν στο ταξίδι. Φαράγγια, ποτάμια και λίμνες που αποτελούν σπάνιους υδροβιότοπους παραμένουν σε αυτό το μέρος της Ελλάδας φιλόξενο σπίτι για πολλά υπό εξαφάνιση είδη ζώων και πτηνών. Εκτός από τις φυσικές ομορφιές των ορεινών αυτών όγκων και τις αθλητικές δραστηριότητες που προσφέρουν στον επισκέπτη, στις διαδρομές που σας προτείνουμε θα έχετε την ευκαιρία να έρθετε σε επαφή με την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής, επισκεπτόμενοι τα παραδοσιακά χωριά με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική.
ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΜΜΟ ΣΤΗ ΓΚΙΣΤΟΒΑ
Συνεχίζοντας , θα συναντήσετε το χωριό Γράμμος. Το ξακουστό βλαχοχώρι δέχθηκε τη χαριστική βολή στα χρόνια του εμφύλιου και ελάχιστα πράγματα θυμίζουν πια την παλιά του δόξα. Ανεβαίνοντας σε υψόμετρο 1.400μ., θα βρεθείτε στην κοιλάδα της Γράμμουστας, ιδανικό ορμητήριο για ορειβασία στις γύρω κορυφές και στη λίμνη Γκιστόβα, που βρίσκεται σε υψόμετρο 2.300μ. κατευθυνόμενοι νότια από τον οικισμό Γράμμουστα, θα συναντήσετε τον ποταμό Σαραντάπορο και περνώντας το γεφύρι του, θα βρεθείτε στις Αρρένες. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα από βουνοκορφές, οι οποίες χωρίζονται σε πάνω και κάτω Αρρένα με υψηλότερη κορυφή τα 2.192μ.
ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ ΜΟΥΤΣΑΛΙΑ
Στη περιοχή αυτή βρίσκεται το ονειρικό οροπέδιο της Τρακοσάρας που πήρε το όνομα του από μια πηγή. Το νερό της, σύμφωνα με τους ντόπιους, «ζυγίζει μόλις τριακόσια δράμια». Εδώ θα απολαύσετε και την αλπική λίμνη Μουτσάλια με νούφαρα και παγωμένα νερά που μοιάζουν με γκριζοπράσινο γρανίτη και φιλοξενούν ένα σπάνιο αμφίβιο, τον αλπικό Τρίτωνα, «μικρό ψάρι με πόδια», όπως το περιγράφουν οι ντόπιοι.
ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΥΚΟΦΥΤΟ ΣΤΗ ΚΟΤΥΛΗ
Κατευθυνόμενοι νότια περάναμε από το Πευκόφυτο. Το χωριό παλιά λεγόταν Βισάντο και σύμφωνα με τους ντόπιους, βυθιζόταν στα διαβρωμένα από το ποτάμι εδάφη. Το επόμενο χωριουδάκι είναι χτισμένο σε σημείο που η θέα του μετριέται σε χρυσάφι, όπως μαρτυρά και το όνομα του, Χρυσή. Ακολουθεί το Επταχώρι, με την υπέροχη μονή του Αγίου Γεωργίου με τα σκαλισμένα ζώδια στον πρόναο και αγιογραφίες του 1625. Μετά το Επταχώρι βρίσκεται η Ζούζουλη, περιοχή γνωστή για το μονότοξο γεφύρι της, μήκους 25μ. και ύψους 7μ. σύμφωνα με την παράδοση χτίστηκε από μαστόρους της Κόνιτσας. Τα έξοδα του είχε αναλάβει αγωγιάτης που ο αδελφός του είχε πνιγεί στα νερά του ποταμού. Επιστρέφοντας στο Νεστόριο θα συναντήσετε τα χωριά Κυψέλη, Κοτύλη και Νέα Κοτύλη. Το δεύτερο είναι ερειπωμένο πια, αλλά τα υπέροχα πέτρινα σπίτια του, σπαρμένα στη πλαγιά, κάτω από τους βράχους του χάρου, μαρτυρούν την μακριά, ιστορική του διαδρομή.
ΣΤΙΣ ΒΟΡΕΙΕΣ ΠΛΑΓΙΕΣ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΟΥ
Η διαδρομή ξεκινάει από τα δυτικά της πόλης της Καστοριάς. Σε μόλις 11 χιλιόμετρα απόσταση συναντάμε το υπέροχο παραποτάμιο δάσος της Μεσοποταμίας. Πλατάνια, λεύκες, ιτιές και σκλήθρα σας περιμένουν, σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους δίπλα στο ποτάμι, ιδανικούς για πικ-νικ.
Ανηφορίζοντας, περνάμε από τα χωριά Αγία Κυριακή, Οινόη, Πτεριά, Πολυάνεμο, Ακόντιο, Χιονάτο, Κομνηνάδες και καταλήγουμε στη Διποταμία. Κτισμένο σε υψόμετρο 1500μ. το χωριό αποτελεί το ορμητήριο προς τη βόρεια πλευρά του βουνού. Η περιοχή έχει πάρα πολλές πηγές και μεταξύ αυτών, στη θέση Μεσόβραχο, υπάρχει ιαματική πηγή με θειούχο νερό. Στο δρόμο προς το Νεστόριο συναντάμε τα ερειπωμένα χωριά του Εμφυλίου Πολέμου (τα τελευταία χρόνια άρχισαν να χτίζονται καινούρια σπίτια) Καλή Βρύση, Τρίλοφο, Μονόπυλο, Γιαννοχώρι, Λειβαδοτόπι.
Η περιοχή του βόρειου Γράμμου είναι πλούσια σε χλωρίδα και πανίδα και αποτελεί βιότοπο αρκούδων, ελαφιών, σπάνιων αρπακτικών πουλιών κ.α.
ΣΤΑ ΚΑΣΤΑΝΟΧΩΡΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΟΝΤΡΙΑ
Η οροσειρά του Βόιου αποτελείται από τέσσερα βουνά, ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, με διεύθυνση από Βορρά προς Νότο, όπως και η υπόλοιπη Πίνδος. Το μήκος της φθάνει τα 45 χιλιόμετρα, με δασοκάλυψη που πλησιάζει το 80%.
ΣΤΗΝ ΑΜΜΟΥΔΑΡΑ
Ξεκινώντας από το Άργος Ορεστικό και περνώντας τη γέφυρα του ποταμού Αλιάκμονα, σε απόσταση 4 χιλιομέτρων θα συναντήσετε την Αμμουδάρα, με τα χωράφια της γεμάτα με ποταμίσια άμμο. Στην Αμμουδάρα υπάρχουν θειούχες πηγές και λειτουργεί υδροθεραπευτική μονάδα με υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις ιαματικών λουτρών, που λειτουργεί όλο το χρόνο. Γειτονικά, πανέμορφα χωριά μέσα στα δάση για πεζοπορικές εξορμήσεις είναι το Βοτάνι, το Διαλεχτό και το Βέλος.
ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΣΤΙΜΟ
Διασχίζοντας παραπόταμο του Αλιάκμονα, μπορείτε να επισκεφθείτε τα χωριά Ασπροκκλησιά και Σκαλοχώρι. Ανηφορίζοντας τις πλαγιές με τις βελανιδιές θα συναντήσετε το Νόστιμο σε υψόμετρο 920μ. Το χωριό είναι παγκοσμίως γνωστό για το απολιθωμένο του δάσος που μετρά είκοσι εκατομμύρια χρόνια. Στο μουσείο του θα δείτε απολιθώματα από φοίνικες, αστερίες, κοχύλια ακόμα και δόντι καρχαρία. Τα ευρήματα αυτά είναι ιδιαίτερης επιστημονικής σημασίας καθώς παρέχουν απαντήσεις για την πορεία της εξέλιξης του πλανήτη και του κλίματος.
ΣΤΑ ΚΑΣΤΑΝΟΧΩΡΙΑ
Στα κατάφυτα χωριά Ανθηρό, Σπήλιος, Κερασώνα και Άγιος Ηλίας ξεδιπλώνονται σε όλη τους τη μεγαλοπρέπεια τα δάση καστανιάς και καρυδιάς. Από τη δυτική πλευρά του Αγίου Ηλία θα οδηγηθείτε σε μια από τις ωραιότερες μεταβυζαντινές μονές, του Αγίου Αθανασίου Ζηκόβιτσας που χτίστηκε το 1629. ακολουθώντας τη νότια διαδρομή, θα βρεθείτε στο καστανόφυτο, ένα από τα καστανοχώρια της περιοχής όπου τον Οκτώβρη, λίγο πριν τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου, διοργανώνεται η «Γιορτή Κάστανου».
ΠΡΟΣ ΤΑ ΟΝΤΡΙΑ
Αμέσως μετά συναντάμε το Κάτω Περιβόλι και το Ζευγοστάσιο, περιοχή που κρύβει έναν ακόμη βυζαντινό θησαυρό. Ένα ναό του 11ου αιώνα, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ακολουθούν τα χωριά Σπήλαια και Μελάνθιο που συνδέει το όνομά του με ιστορικές μάχες που δόθηκαν εκεί στη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα. Κοντινά χωριά που μπορείτε να επισκεφθείτε είναι η Νίκη, το Πετροπούλακι, η Λάγκα και ο Βράχος, ιδανικός τόπος για εξορμήσεις σε δύο κορυφές του όρους Βόιο, στα Μικρά και Μεγάλα Όντρια.